«Гигиена, күн тәртібі және дұрыс тамақтану — дене дамуының негізгі кепілі» Дайындаған: медбике Асаубаева Г.К.

Балалардың денсаулығын нығайтудағы отбасының рөлі

Ата-ананың басты міндеті — баланың қазіргі денсаулығын нығайтып қана қоймай, оның ағзасының болашақта да дұрыс дамуына жағдай жасау. Баланың қалыпты дамуы мен денсаулығы — дұрыс күн тәртібі мен қолайлы жағдайды ұйымдастыру арқылы қамтамасыз етіледі.

Мектепке дейінгі жастағы балалардың дене тәрбиесінде келесі тәсілдер қолданылады:
• дене жаттығулары: жүру, жүгіру, тепе-теңдікті сақтау, лақтыру, өрмелеу, қимылды ойындар;
• спорттық жаттығулар;
• гигиеналық факторлар: күн тәртібі, дұрыс тамақтану, ұйқы;
• табиғаттың табиғи күштері: күн, ауа және су.

Дене жаттығулары тек жүйелі түрде орындалған жағдайда ғана пайда әкеледі. Ата-аналар күн сайын балаларымен бірге дене жаттығуларын жасауға уақыт табуы және олардың денсаулығын мұқият бақылап отыруы керек. Баланың сырт келбетіне, көңіл-күйіне және жалпы хал-жағдайына назар аудару маңызды.

Күн тәртібі.
Балаларды белгілі бір күн тәртібіне және гигиеналық талаптарды орындауға үйрету арқылы біз олардың ағзасына пайдалы дағдылар қалыптастырамыз және сол арқылы денсаулығын сақтаймыз. Баланың жас ерекшеліктеріне сәйкес анықталған тұрақты күн тәртібі — оның қалыпты физикалық дамуының маңызды шарттарының бірі.

Күн тәртібіне қойылатын басты талап — уақыттың нақты болуы және іс-әрекеттердің дұрыс ауысып отыруы. Бала қай уақытта ұйықтайтыны, оянатыны, тамақтанатыны, серуендейтіні және өзіне қолайлы шағын тапсырмаларды орындайтыны нақты белгіленуі керек. Бұл уақыт қатаң түрде сақталуға тиіс.

Ұйқы.
Бала толыққанды демалысты тек ұйқы кезінде алады. Ұйқы жеткілікті ұзақ болуы керек:
3–4 жастағы балалар тәулігіне 14 сағат,
5–6 жастағылар — 13 сағат,
7–8 жастағылар — 12 сағат ұйықтауы қажет.
Бұл уақыттың ішінде, әсіресе кішкентай балалар үшін, шамамен 1,5 сағат күндізгі ұйқыға бөлінуі керек. Балалар кешкі сағат 8–9-дан кешікпей ұйықтағаны дұрыс.

Тамақтану.
Балалар күніне 4–5 рет тамақтанады. Алғашқы тамақ баланың оянғанынан кейін жарты немесе бір сағаттан соң, ал соңғысы ұйқыға дейін 1,5 сағат бұрын беріледі. Ас ішу арасындағы аралық 3–4 сағаттан аспауы керек және ол уақытты дәл сақтау қажет. Ең тойымды ас — түскі ас, ал кешкі ас жеңіл болғаны жөн.

Серуен.
Ұйқы мен тамақтану уақыты қаншалықты дұрыс ұйымдастырылса да, егер тәртіпте серуенге уақыт қарастырылмаса, оны дұрыс деп айтуға болмайды. Балалар таза ауада неғұрлым көп уақыт өткізсе, соғұрлым дені сау болады.

Шынықтыру.
Балаларды шынықтыру — олардың ағзасының төмен және жоғары ауа температурасына төзімділігін арттыру, соның арқасында жиі аурулардың алдын алу үшін қажет.

Шынықтырудың негізгі және табиғи құралдары: Күн, Ауа және Су.

Балаларды шынықтыру кезінде мына қағидаларды сақтау маңызды:
• шынықтыру шараларын жүйелі түрде жүргізу;
• әсер ету уақытын біртіндеп арттыру;
• баланың көңіл-күйін ескеріп, шараларды ойын түрінде өткізу;
• шынықтыруды кез келген жастан бастау;
• егер бала тоңса, ешқашан шараны жалғастырмау;
• тым суық су немесе ауа, сондай-ақ күннің астында ұзақ болу сияқты күшті тітіркендіргіштерден аулақ болу;
• киім мен аяқ киімді ауа райына сай, табиғи материалдардан таңдау;
• шынығуды бүкіл отбасымен бірге жасау;
• шынықтыру шараларын дене жаттығуларымен және массажбен біріктіру.